Chỉ sau hơn một năm, Trác Văn kỳ và nhóm kỹ sư thuộc Viện Hàng không vũ trụ Viettel đã tạo đầu dẫn rada đối hạm có độ chính xác cao gấp 4 lần yêu cầu kỹ thuật, dù đây là sản phẩm chưa từng có tại Việt Nam.
Mới vào Viettel thì áp lực lắm
Dù tốt nghiệp lớp kỹ sư tài năng, Khoa Cơ điện tử, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, kinh qua công việc tại Toshiba Việt Nam và từng có 4 năm gắn bó với một startup công nghệ, nhưng đại uý Trác Văn Kỳ - Phó giám đốc trung tâm điều khiển siêu cao tần, Viện hàng không vũ trụ Viettel – vẫn cảm thấy áp lực khi bắt đầu công việc tại Viện Nghiên cứu và phát triển Viettel, nơi anh tham gia từ năm 2014.
“Một người bạn chung giới thiệu tôi về Viettel, lúc đó cũng hào hứng lắm. Nhưng đội ngũ lúc ấy toàn người giỏi, các anh em đều tốt nghiệp ở nước ngoài, bằng cấp thạc sĩ tiến sĩ, trình độ rất cao. Tôi chỉ học trong nước, nên lúc đó cảm thấy rất áp lực”.
Vừa phải bắt đầu guồng quay với công việc mới, anh Kỳ còn đối mặt với văn hoá làm việc đầy kỷ luật của môi trường quân đội có phần lạ lẫm, khác biệt hoàn toàn với khối dân sự anh từng làm trước đây. “Tôi nhớ có lần quên thẻ, bị trừ lương, cũng thấy lo. Nhưng sau này, khi càng làm, càng cảm thấy kỷ luật ấy tạo nên sức mạnh cho tổ chức, cho chính mình. Giờ thì tuân thủ kỷ luật lắm rồi”.
Đến năm 2015, Viện Nghiên cứu và phát triển Viettel phân chia, thành lập nên Viện Hàng không vũ trụ Viettel. Vài tháng sau, trong một lần từ Nội Bài về trụ sở họp với Viện trưởng Viện rada Nguyễn Đình Công, đại uý Trác Văn Kỳ bất ngờ xung phong tham gia vào nhóm thực hiện dự án A1 khi nhận được câu hỏi “có muốn sang để làm cùng không?”.
Quyết định khi ấy gấp gáp và gần như chẳng kịp suy nghĩ gì đã đưa anh Kỳ sang một mảng công việc hoàn toàn mới, thay vì chỉ đóng vai trò là kỹ sư xử lý thông tin, chuyên phát triển các phần mềm trên máy tính, anh chuyển hẳn sang phụ trách mảng xử lý tín hiệu, phát triển các kỹ thuật xử lý tín hiệu trên nền tảng FPGA.
Vì chúng tôi đều có máu kỹ sư, càng khó lại càng thích
Đến tháng 7/2018, đội của anh Kỳ lúc ấy có 7 người (gồm cả anh Công) tiếp nhận đề tài phát triển đầu dẫn rada đối hạm, một sản phẩm Việt Nam chưa có, không có nhiều tài liệu để tìm hiểu, không có sản phẩm khác để so sánh và nằm trong nhóm quân sự nên độ bí mật và yêu cầu về kỹ thuật, tính chính xác rất cao.
“Nhóm toàn người trẻ, có bạn mới sinh năm 1994, nhưng đều mang trong mình ‘máu kỹ sư’, tức là càng khó thì càng thích”.
Lúc này, dự án lớn gặp nhiều vấn đề ở các thành phần khác, gây rất nhiều khó khăn để thử nghiệm sản phẩm, khiến lộ trình phát triển các phiên bản phải thay đổi liên tục. Các sản phẩm thông thường có thể thử sai và sửa lại rất nhiều lần, nhưng với hệ thống này, một lần thử sai là áp lực đè nặng và gần như khó có cơ hội để sửa.
Suốt một năm rưỡi theo đuổi đề tài, anh Kỳ và đồng đội không có cơ hội để thử nghiệm sản phẩm. “Vì không thử nghiệm thật được, thế là chúng tôi tập trung phát triển các hệ thống mô phỏng, thử nghiệm một cách rất bài bản và hiệu quả. Chúng tôi đã phát triển thành công Hệ thống thử nghiệm HWIL (Mô phỏng vòng lặp bán tự nhiên) để có thể kiểm tra, thử nghiệm hàng trăm lần sản phẩm trong phòng LAB trước khi đưa sản phẩm đi thử nghiệm thật”.
Khát khao tạo ra sản phẩm đạt các tiêu chuẩn hàng không vũ trụ
Chia sẻ về lần đầu thử nghiệm vào năm 2019 bằng trực thăng, sản phẩm đạt tiêu chuẩn kỹ thuật tốt, tạo ra bước tiến đột phá. Sau đó, nhóm dự án liên tục có những điều chỉnh chi tiết hơn về thành phần cơ khí, truyền động, điện, điện tử, các thành phần cao tần và các thành phần tín hiệu số, nhằm nâng cao chất lượng tích hợp hệ thống, và thực hiện thử nghiệm trên biển, bộ, lẫn trên không.
“Có thời gian đội liên tục thử nghiệm trên biển. Tôi là người khoẻ nhất, không bị say sóng lần nào, chắc là do quê ngoại ở vùng biển, (cười) chứ trong đội anh em say dữ lắm. Mỗi lần lênh đênh trên biển vài tiếng, lắp ráp máy móc, rồi điều chỉnh thông số kỹ thuật…, nên phải 4-5 người đi. Cứ người này nghỉ ngơi cho đỡ say thì người kia làm.
Mỗi lần thử nghiệm, thiết bị nặng tới 100kg, bê vác thôi cũng đã rất mệt, nhưng tôi lại thấy vui lắm. Vì nếu không đến với dự án này, chắc chẳng bao giờ được nếm trải hết những thú vị cũng như vất vả của những người làm thực địa như thế”.
Kết quả là sản phẩm của đại uý Trác Văn Kỳ và đồng đội đã tạo ra thiết bị đầu dẫn có tính chính xác gấp 4 lần so với chỉ tiêu kỹ chiến thuật, hoàn thành được sản phẩm quân sự có khả năng chiến đấu thật, khả năng sản xuất đồng loạt tốt. Giờ đây, mục tiêu mới cho những người lính này sản phẩm phải có tính hoàn thiện và tự động hoá cao cao, phải đạt được các tiêu chuẩn của sản phẩm hàng không vũ trụ.
90 lần thử nghiệm thành công 1 lần sai cũng là bài học mà chúng tôi không muốn lặp lại
“Trong hàng nghìn vị trí lắp ốc vít, hàng chục dây cáp kết nối giữa phần chuyển động và phần đứng yên chỉ cần có một vị trí không chắc chắn sẽ gây ra nguy cơ hỏng cả sản phẩm. 90 lần thử nghiệm chỉ sai một lần, nhưng đó là bài học tôi và đồng đội không bao giờ muốn lặp lại”.